54:
500:
297:
determined that the Crown had acted unfairly in its conflict with Ngāti Ruanui. A settlement between the New
Zealand Government and Ngāti Ruanui was reached in 2001, which was passed into law in 2003. In summary:
279:
settlers the iwi was known as 'Ngāti Ruin-Ruin Us' for the effectiveness of their attacks. But within a few years, Ngāti Ruanui had lost most of its land, displacing more Māori from their traditional lands.
309:
The
Government acknowledged cultural association of Ngāti Ruanui with geographical areas in Taranaki, and will consult with the iwi regarding relevant uses within designated areas
218:. Ngāti Ruanui had no defence against the invaders armed with muskets, and many Ngāti Ruanui people were captured as slaves. Others were simply displaced by continuing warfare.
271:
In retaliation, in 1865 and 1866, Crown troops invaded south
Taranaki, destroying fortifications and villages. In 1868, notable resistance was provided by the tribal leader
504:
226:
Even amidst tribal warfare, Ngāti Ruanui managed to build a successful society. Agriculture provided a stable economy. Ngāti Ruanui workers were employed as labourers in
376:
1445:
777:
526:
856:
530:
1666:
1055:
1460:
622:
1583:
155:
Ruanui is acknowledged as the eponymous ancestor of the iwi. He was the son of Uenuku-puanake and Tāneroroa. Uenuku came from the
1450:
1465:
1440:
401:
931:
252:
engaged in battle with the
British Crown, Ngāti Ruanui sent fighters to support them. At least 10 members of Ngāti Ruanui and
561:
1695:
1263:
1690:
1455:
770:
1060:
916:
1198:
1165:
1727:
1620:
1127:
1070:
1750:
1655:
1595:
1485:
1382:
817:
646:
328:
manages the assets of the iwi, and represents the iwi in political consultations with the New
Zealand Government.
161:
692:
1849:
1563:
1352:
1290:
1065:
985:
763:
352:
302:
The New
Zealand Government issued a formal apology to Ngāti Ruanui for the actions of Crown troops during the
165:
138:. In the 2006 census, 7,035 people claimed affiliation to the iwi. However, most members now live outside the
1480:
1470:
1013:
958:
889:
794:
380:
534:
1407:
1233:
336:
312:
Four areas of significance to Ngāti Ruanui, totalling approximately 10 hectares, were returned to the iwi.
1285:
437:
1497:
1417:
1075:
1390:
1273:
1238:
1028:
975:
948:
899:
480:
449:
372:
617:. New Zealand. Ministry for Culture and Heritage. Auckland, N.Z.: David Bateman. 2006. p. 183.
164:(although this is contested among mātauranga Māori historians), while Tāneroroa was the daughter of
1737:
1676:
1475:
1400:
1115:
672:
407:
303:
1801:
1533:
1367:
1203:
1170:
1507:
640:
578:
368:
261:
257:
1813:
1807:
1435:
1302:
1278:
1208:
1137:
1110:
1033:
1023:
911:
904:
876:
866:
211:
1854:
1716:
1711:
1644:
1523:
1518:
1268:
1175:
970:
628:
618:
586:
570:
294:
1775:
1639:
1547:
1502:
1372:
1362:
1253:
1248:
1213:
1180:
1122:
1103:
1000:
953:
594:
467:
443:
243:
1755:
1357:
1132:
1018:
894:
822:
1492:
1050:
980:
461:
413:
265:
248:
Ngāti Ruanui were wary of
European settlers and their desire for more land. In 1860, when
131:
64:
1610:
1340:
1325:
1228:
1098:
1008:
884:
124:
1796:
1600:
1558:
1395:
1330:
1157:
1093:
990:
837:
455:
419:
356:
183:
179:
86:
1843:
1721:
1706:
1660:
1568:
1552:
1541:
1412:
1335:
1295:
1258:
1243:
1190:
1040:
849:
812:
807:
718:
425:
364:
360:
272:
253:
215:
175:
170:
82:
827:
1830:
1826:
921:
276:
231:
227:
1745:
1700:
1684:
1649:
1628:
1605:
1588:
1578:
1512:
1320:
1045:
207:
74:
1634:
1427:
1312:
1142:
861:
786:
431:
199:
195:
157:
135:
78:
45:
1347:
965:
943:
936:
844:
802:
344:
325:
249:
590:
574:
832:
632:
348:
17:
1767:
598:
1223:
926:
612:
340:
661:
The New
Zealand Wars and the Victorian Interpretation of Racial Conflict
582:
556:
198:
during the 19th century. In 1816, the iwi was invaded from the north by
1780:
1218:
1147:
755:
203:
53:
1085:
206:. Over the next few decades, Ngāti Ruanui would come under attack by
139:
759:
127:
41:
750:
105:
275:
against Crown troops approaching from the south. Amongst
673:"Deed of Settlement between the Crown and Ngati Ruanui"
557:"Maori Casualties of the First Taranaki War, 1860–61"
503:. Statistics New Zealand. 2007-04-04. Archived from
1789:
1766:
1736:
1675:
1619:
1532:
1426:
1381:
1311:
1189:
1156:
1084:
999:
875:
793:
100:
92:
70:
60:
35:
614:Māori peoples of New Zealand = Ngā iwi o Aotearoa
501:"2006 Census – QuickStats About Māori (revised)"
182:. Over time, Ruanui’s descendants spread across
339:is the radio station of Ngāti Ruanui and other
771:
8:
1825:‡ Tribes that are located in both the
778:
764:
756:
52:
32:
27:Māori iwi (tribe) in Aotearoa New Zealand
1446:Ngāti Kahungunu ki Te Whanganui-a-Orotu
531:Te Ara: The Encyclopedia of New Zealand
492:
638:
324:is the governing body of the iwi. The
306:, and for subsequent land confiscation
194:Ngāti Ruanui was heavily involved in
7:
1667:Taranaki Whānui ki te Upoko o te Ika
1056:Ngāti Porou ki Harataunga ki Mataora
383:campus in 1993. It is available on
178:, but eventually settled along the
1461:Ngāti Kahungunu ki Tamakinui a Rua
857:Ngāpuhi / Ngāti Kahu ki Whaingaroa
25:
751:Te Rūnanga o Ngāti Ruanui website
174:canoe. Turi originally landed in
168:, who came to New Zealand on the
260:, mostly during the defense of
562:Records of the Auckland Museum
1:
1451:Ngāti Kahungunu ki Heretaunga
1466:Ngāti Kahungunu ki Wairarapa
1441:Ngāti Kahungunu ki Te Wairoa
264:on 28 March 1860, including
728:. Māori Media Network. 2007
130:traditionally based in the
1871:
1691:Te Atiawa o Te Waka-a-Māui
1656:Te Atiawa ki Whakarongotai
1456:Ngāti Kahungunu ki Tamatea
399:
379:in 1992, and moved to the
268:, chief of Tāngahoe hapū.
241:
1823:
1584:Te Āti Haunui-a-Pāpārangi
525:Sole, Tony (2006-12-21).
322:Te Rūnanga o Ngāti Ruanui
51:
40:
693:"Te Korimako O Taranaki"
555:Prickett, Nigel (2005).
222:Early social development
30:Māori iwi in New Zealand
1596:Te Korowai o Wainuiārua
818:Ngāti Kahu ki Whangaroa
234:were eagerly embraced.
1061:Ngāti Pūkenga ki Waiau
917:Ngāti Whātua o Kaipara
645:: CS1 maint: others (
337:Te Korimako O Taranaki
1696:Ngāti Apa ki te Rā Tō
1264:Ngāti Kea Ngāti Tuarā
1128:Ngāti Korokī Kahukura
1071:Ngāti Rāhiri Tumutumu
438:Wiremu Hukunui Manaia
1486:Ngāti Te Whatuiāpiti
1481:Maungaharuru Tangitū
1471:Ngāti Rongomaiwahine
959:Ngāti Te Ata Waiohua
787:List of iwi and hapū
719:"Iwi Radio Coverage"
450:Tamati Hone Oraukawa
377:Taranaki Polytechnic
371:. It started at the
1408:Te Aitanga-a-Māhaki
1401:Te Aitanga-a-Hauiti
1234:Ngāti Rangiteaorere
932:Ngāti Whātua Ōrākei
408:Te Manihera Poutama
402:Ngāti Ruanui people
1728:Ngāti Tūmatakōkiri
1621:Te Moana o Raukawa
1508:Heretaunga Tamatea
1353:Te Whānau-ā-Apanui
1291:Ngāti Tūrangitukua
1076:Ngāti Tara Tokanui
1066:Ngāi Tai ki Tāmaki
986:Ngāi Tai ki Tāmaki
289:Deed of Settlement
284:Ngāti Ruanui today
258:First Taranaki War
202:warriors carrying
1837:
1836:
1391:Ngāriki Kaiputahi
1274:Ngāti Rangiwewehi
976:Te Kawerau ā Maki
949:Te Ākitai Waiohua
624:978-1-86953-622-0
481:List of Māori iwi
392:across Taranaki.
295:Waitangi Tribunal
140:traditional areas
118:
117:
16:(Redirected from
1862:
1476:Ngāti Rakaipaaka
1286:Ngāti Tūwharetoa
1116:Ngāti Paretekawa
780:
773:
766:
757:
738:
737:
735:
733:
726:maorimedia.co.nz
723:
715:
709:
708:
706:
704:
689:
683:
682:
680:
679:
669:
663:
657:
651:
650:
644:
636:
609:
603:
602:
552:
546:
545:
543:
542:
533:. Archived from
522:
516:
515:
513:
512:
497:
468:Claudette Hauiti
444:Sophia Hinerangi
426:Riwha Tītokowaru
391:
390:
387:
369:Ngā Rauru Kītahi
256:died during the
244:New Zealand Wars
238:New Zealand Wars
230:. Education and
114:
111:
109:
107:
56:
33:
21:
1870:
1869:
1865:
1864:
1863:
1861:
1860:
1859:
1840:
1839:
1838:
1833:
1819:
1785:
1762:
1732:
1671:
1615:
1528:
1498:Ngāti Pāhauwera
1436:Ngāti Kahungunu
1422:
1418:Ngāi Tāmanuhiri
1377:
1307:
1303:Ngāti Whakahemo
1279:Ngāti Rangitihi
1185:
1152:
1138:Ngāti Hinerangi
1111:Ngāti Maniapoto
1080:
1051:Te Patukirikiri
1034:Ngāti Whanaunga
995:
981:Te Patukirikiri
905:Ngāti Whanaunga
871:
789:
784:
747:
742:
741:
731:
729:
721:
717:
716:
712:
702:
700:
691:
690:
686:
677:
675:
671:
670:
666:
658:
654:
637:
625:
611:
610:
606:
554:
553:
549:
540:
538:
524:
523:
519:
510:
508:
499:
498:
494:
489:
477:
462:Dalvanius Prime
452:(fl. 1848–1869)
414:Te Rei Hanataua
404:
400:Main category:
398:
388:
385:
384:
343:iwi, including
341:Taranaki region
334:
319:
291:
286:
266:Te Rei Hanataua
246:
240:
224:
192:
153:
148:
104:
31:
28:
23:
22:
15:
12:
11:
5:
1868:
1866:
1858:
1857:
1852:
1842:
1841:
1835:
1834:
1824:
1821:
1820:
1818:
1817:
1811:
1805:
1799:
1793:
1791:
1787:
1786:
1784:
1783:
1778:
1772:
1770:
1764:
1763:
1761:
1760:
1759:
1758:
1753:
1742:
1740:
1734:
1733:
1731:
1730:
1725:
1719:
1714:
1709:
1704:
1698:
1693:
1688:
1681:
1679:
1673:
1672:
1670:
1669:
1664:
1658:
1653:
1647:
1645:Ngāti Kauwhata
1642:
1637:
1632:
1625:
1623:
1617:
1616:
1614:
1613:
1608:
1603:
1598:
1593:
1592:
1591:
1581:
1576:
1571:
1566:
1561:
1556:
1550:
1545:
1538:
1536:
1530:
1529:
1527:
1526:
1524:Ngāi Te Ohuake
1521:
1519:Ngāti Ranginui
1516:
1510:
1505:
1500:
1495:
1490:
1489:
1488:
1483:
1478:
1473:
1468:
1463:
1458:
1453:
1448:
1443:
1432:
1430:
1424:
1423:
1421:
1420:
1415:
1410:
1405:
1404:
1403:
1393:
1387:
1385:
1383:Te Tai Rāwhiti
1379:
1378:
1376:
1375:
1370:
1365:
1360:
1355:
1350:
1345:
1344:
1343:
1333:
1328:
1323:
1317:
1315:
1309:
1308:
1306:
1305:
1300:
1299:
1298:
1293:
1283:
1282:
1281:
1276:
1271:
1269:Ngāti Rongomai
1266:
1261:
1256:
1251:
1246:
1241:
1239:Ngāti Tarāwhai
1236:
1231:
1221:
1216:
1211:
1206:
1201:
1195:
1193:
1187:
1186:
1184:
1183:
1178:
1176:Ngāti Ranginui
1173:
1168:
1162:
1160:
1158:Tauranga Moana
1154:
1153:
1151:
1150:
1145:
1140:
1135:
1130:
1125:
1120:
1119:
1118:
1108:
1107:
1106:
1101:
1094:Waikato Tainui
1090:
1088:
1082:
1081:
1079:
1078:
1073:
1068:
1063:
1058:
1053:
1048:
1043:
1038:
1037:
1036:
1031:
1029:Ngāti Tamaterā
1026:
1021:
1016:
1005:
1003:
997:
996:
994:
993:
991:Waikato Tainui
988:
983:
978:
973:
971:Ngāti Manuhiri
968:
963:
962:
961:
956:
951:
941:
940:
939:
934:
929:
924:
919:
909:
908:
907:
902:
900:Ngāti Tamaterā
897:
892:
881:
879:
873:
872:
870:
869:
864:
859:
854:
853:
852:
842:
841:
840:
835:
830:
825:
820:
815:
810:
799:
797:
795:Te Tai Tokerau
791:
790:
785:
783:
782:
775:
768:
760:
754:
753:
746:
745:External links
743:
740:
739:
710:
699:. Yellow Group
684:
664:
659:James Belich,
652:
623:
604:
547:
527:"Ngāti Ruanui"
517:
491:
490:
488:
485:
484:
483:
476:
473:
472:
471:
465:
459:
456:Darcy Nicholas
453:
447:
441:
435:
429:
423:
420:Ngawaka Taurua
417:
411:
397:
396:Notable people
394:
333:
330:
318:
317:Administration
315:
314:
313:
310:
307:
290:
287:
285:
282:
242:Main article:
239:
236:
223:
220:
216:Waikato tribes
191:
188:
184:south Taranaki
152:
149:
147:
144:
116:
115:
102:
98:
97:
94:
90:
89:
87:Te Rangiuamutu
72:
68:
67:
62:
58:
57:
49:
48:
38:
37:
29:
26:
24:
14:
13:
10:
9:
6:
4:
3:
2:
1867:
1856:
1853:
1851:
1848:
1847:
1845:
1832:
1828:
1822:
1815:
1812:
1809:
1806:
1803:
1802:Ngāti Ākarana
1800:
1798:
1795:
1794:
1792:
1788:
1782:
1779:
1777:
1776:Ngāti Mutunga
1774:
1773:
1771:
1769:
1765:
1757:
1754:
1752:
1749:
1748:
1747:
1744:
1743:
1741:
1739:
1735:
1729:
1726:
1723:
1720:
1718:
1715:
1713:
1710:
1708:
1705:
1702:
1699:
1697:
1694:
1692:
1689:
1686:
1683:
1682:
1680:
1678:
1674:
1668:
1665:
1662:
1659:
1657:
1654:
1651:
1648:
1646:
1643:
1641:
1640:Ngāti Raukawa
1638:
1636:
1633:
1630:
1627:
1626:
1624:
1622:
1618:
1612:
1609:
1607:
1604:
1602:
1599:
1597:
1594:
1590:
1587:
1586:
1585:
1582:
1580:
1577:
1575:
1572:
1570:
1567:
1565:
1562:
1560:
1557:
1554:
1551:
1549:
1548:Ngāti Mutunga
1546:
1543:
1540:
1539:
1537:
1535:
1531:
1525:
1522:
1520:
1517:
1514:
1511:
1509:
1506:
1504:
1503:Ngāti Hineuru
1501:
1499:
1496:
1494:
1491:
1487:
1484:
1482:
1479:
1477:
1474:
1472:
1469:
1467:
1464:
1462:
1459:
1457:
1454:
1452:
1449:
1447:
1444:
1442:
1439:
1438:
1437:
1434:
1433:
1431:
1429:
1425:
1419:
1416:
1414:
1413:Rongowhakaata
1411:
1409:
1406:
1402:
1399:
1398:
1397:
1394:
1392:
1389:
1388:
1386:
1384:
1380:
1374:
1373:Ngāi Te Rangi
1371:
1369:
1368:Ngāti Pūkenga
1366:
1364:
1363:Ngāti Ruapani
1361:
1359:
1356:
1354:
1351:
1349:
1346:
1342:
1339:
1338:
1337:
1334:
1332:
1329:
1327:
1324:
1322:
1319:
1318:
1316:
1314:
1310:
1304:
1301:
1297:
1294:
1292:
1289:
1288:
1287:
1284:
1280:
1277:
1275:
1272:
1270:
1267:
1265:
1262:
1260:
1257:
1255:
1254:Ngāti Whakaue
1252:
1250:
1249:Uenuku-Kōpako
1247:
1245:
1242:
1240:
1237:
1235:
1232:
1230:
1227:
1226:
1225:
1222:
1220:
1217:
1215:
1214:Ngāti Huarere
1212:
1210:
1207:
1205:
1204:Ngāti Pūkenga
1202:
1200:
1199:Waitaha-a-Hei
1197:
1196:
1194:
1192:
1188:
1182:
1181:Ngāi Te Rangi
1179:
1177:
1174:
1172:
1171:Ngāti Pūkenga
1169:
1167:
1166:Waitaha-a-Hei
1164:
1163:
1161:
1159:
1155:
1149:
1146:
1144:
1141:
1139:
1136:
1134:
1131:
1129:
1126:
1124:
1123:Ngāti Raukawa
1121:
1117:
1114:
1113:
1112:
1109:
1105:
1104:Ngāti Te Wehi
1102:
1100:
1097:
1096:
1095:
1092:
1091:
1089:
1087:
1083:
1077:
1074:
1072:
1069:
1067:
1064:
1062:
1059:
1057:
1054:
1052:
1049:
1047:
1044:
1042:
1039:
1035:
1032:
1030:
1027:
1025:
1022:
1020:
1017:
1015:
1012:
1011:
1010:
1007:
1006:
1004:
1002:
998:
992:
989:
987:
984:
982:
979:
977:
974:
972:
969:
967:
964:
960:
957:
955:
954:Ngāti Tamaoho
952:
950:
947:
946:
945:
942:
938:
935:
933:
930:
928:
925:
923:
920:
918:
915:
914:
913:
910:
906:
903:
901:
898:
896:
893:
891:
888:
887:
886:
883:
882:
880:
878:
874:
868:
865:
863:
860:
858:
855:
851:
848:
847:
846:
843:
839:
836:
834:
831:
829:
826:
824:
821:
819:
816:
814:
811:
809:
806:
805:
804:
801:
800:
798:
796:
792:
788:
781:
776:
774:
769:
767:
762:
761:
758:
752:
749:
748:
744:
727:
720:
714:
711:
698:
694:
688:
685:
674:
668:
665:
662:
656:
653:
648:
642:
634:
630:
626:
620:
616:
615:
608:
605:
600:
596:
592:
588:
584:
580:
576:
572:
568:
564:
563:
558:
551:
548:
537:on 2007-05-01
536:
532:
528:
521:
518:
507:on 2007-09-28
506:
502:
496:
493:
486:
482:
479:
478:
474:
469:
466:
463:
460:
457:
454:
451:
448:
445:
442:
439:
436:
433:
430:
427:
424:
421:
418:
415:
412:
409:
406:
405:
403:
395:
393:
382:
378:
374:
370:
366:
362:
361:Ngāti Mutunga
358:
354:
350:
346:
342:
338:
332:Radio station
331:
329:
327:
323:
316:
311:
308:
305:
304:Taranaki Wars
301:
300:
299:
296:
293:In 1996, the
288:
283:
281:
278:
274:
269:
267:
263:
259:
255:
251:
245:
237:
235:
233:
229:
221:
219:
217:
213:
209:
205:
201:
197:
189:
187:
185:
181:
177:
176:Aotea Harbour
173:
172:
167:
163:
160:
159:
151:Early history
150:
145:
143:
141:
137:
133:
129:
126:
122:
113:
103:
99:
95:
91:
88:
84:
80:
76:
73:
69:
66:
63:
61:Rohe (region)
59:
55:
50:
47:
43:
39:
34:
19:
1850:Ngāti Ruanui
1831:South Island
1814:Ngāti Rānana
1810:(Wellington)
1808:Ngāti Pōneke
1611:Ngāti Hauiti
1574:Ngāti Ruanui
1573:
1341:Te Ūpokorehe
1326:Ngāti Manawa
1229:Ngāti Pikiao
1209:Ngāti Mākino
1099:Ngāti Mahuta
1024:Ngāti Rongoū
922:Te Uri-o-Hau
912:Ngāti Whātua
867:Ngāti Whātua
730:. Retrieved
725:
713:
701:. Retrieved
696:
687:
676:. Retrieved
667:
660:
655:
613:
607:
566:
560:
550:
539:. Retrieved
535:the original
520:
509:. Retrieved
505:the original
495:
335:
321:
320:
292:
277:New Plymouth
270:
247:
232:Christianity
228:New Plymouth
225:
212:Ngāti Whātua
193:
169:
156:
154:
142:of the iwi.
121:Ngāti Ruanui
120:
119:
71:Waka (canoe)
36:Ngāti Ruanui
18:Ngāti Tūpito
1797:Urban Māori
1717:Ngāti Kōata
1712:Ngāti Rārua
1601:Ngāti Rangi
1396:Ngāti Porou
1331:Ngāti Whare
838:Ngāi Takoto
464:(1948–2002)
446:(1834–1911)
432:Hone Pihama
428:(1823–1888)
196:tribal wars
190:Musket Wars
180:Pātea River
136:New Zealand
44:(tribe) in
1844:Categories
1804:(Auckland)
1756:Kāti Māmoe
1738:Waipounamu
1722:Ngāti Tama
1707:Ngāti Kuia
1677:Te Tau Ihu
1661:Te Āti Awa
1569:Ngāruahine
1564:Ngāti Maru
1553:Te Āti Awa
1542:Ngāti Tama
1358:Ngāi Tūhoe
1336:Whakatōhea
1296:Ngāti Hotu
1259:Ngāti Tahu
1244:Tūhourangi
1191:Arawa Waka
1133:Ngāti Hauā
1041:Ngāti Hako
1019:Ngāti Pāoa
1014:Ngāti Maru
944:Te Waiohua
895:Ngāti Pāoa
890:Ngāti Maru
850:Ngāti Hine
823:Ngāti Kurī
813:Ngāti Kahu
808:Te Aupōuri
803:Muriwhenua
678:2007-04-10
569:: 81–124.
541:2007-04-10
511:2007-05-25
487:References
375:campus of
373:Bell Block
365:Ngāruahine
353:Ngāti Maru
345:Ngāti Tama
273:Tītokowaru
254:Ngāruahine
250:Te Āti Awa
134:region of
93:Population
1746:Ngāi Tahu
1701:Rangitāne
1685:Ngāti Toa
1650:Ngāti Toa
1629:Rangitāne
1606:Ngāti Apa
1589:Ngāti Hau
1579:Ngā Rauru
1513:Rangitāne
1493:Te Wairoa
1321:Ngāti Awa
1046:Ngāti Hei
1009:Marutūāhu
885:Marutūāhu
833:Te Rarawa
641:cite book
599:Q58623348
591:813616666
575:1174-9202
381:Spotswood
349:Te Atiawa
208:Ngāti Toa
75:Kurahaupō
1855:Taranaki
1816:(London)
1635:Muaūpoko
1559:Taranaki
1428:Tākitimu
1313:Mātaatua
1224:Te Arawa
1143:Pouākani
927:Te Roroa
862:Ngātiwai
633:85851308
595:Wikidata
583:42905879
475:See also
470:(1961- )
458:(1945- )
440:( -1892)
434:( -1890)
422:( -1888)
416:( -1860)
410:( -1847)
357:Taranaki
214:and the
200:Ngā Puhi
158:Tākitimu
132:Taranaki
79:Tākitimu
65:Taranaki
46:Māoridom
1781:Moriori
1751:Waitaha
1534:Hauāuru
1348:Ngāitai
1219:Tapuika
1148:Rereahu
1001:Hauraki
966:Ngā Oho
937:Te Taoū
845:Ngāpuhi
828:Te Pātū
732:14 June
703:14 June
326:Rūnanga
262:Waireka
204:muskets
146:History
108:.ruanui
101:Website
1768:Rēkohu
1086:Tainui
877:Tāmaki
631:
621:
597:
589:
581:
573:
1827:North
1790:Other
722:(PDF)
697:Finda
579:JSTOR
171:Aotea
162:canoe
125:Māori
123:is a
96:7,035
83:Aotea
1829:and
734:2015
705:2015
647:link
629:OCLC
619:ISBN
587:OCLC
571:ISSN
386:94.8
166:Turi
128:iwi
112:.nz
110:.co
106:www
42:Iwi
1846::
724:.
695:.
643:}}
639:{{
627:.
593:.
585:.
577:.
567:42
565:.
559:.
529:.
389:FM
367:,
363:,
359:,
355:,
351:,
347:,
210:,
186:.
85:,
81:,
77:,
1724:‡
1703:‡
1687:‡
1663:‡
1652:‡
1631:‡
1555:‡
1544:‡
1515:‡
779:e
772:t
765:v
736:.
707:.
681:.
649:)
635:.
601:.
544:.
514:.
20:)
Text is available under the Creative Commons Attribution-ShareAlike License. Additional terms may apply.