366:
1869:
348:
327:, നയാഡ്സ് കൂടാതെ മുതിർന്നവർ എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു. ജീവിതത്തിന്റെ കുറേ വർഷങ്ങൾ ശുദ്ധജലത്തിൽ ജീവിക്കുന്ന നിംപുകളായി ചെലവഴിക്കുന്നു. മുതിർന്നവർ കുറച്ച് ദിവസങ്ങളോ ആഴ്ചയോ കാണുന്നു. വേഗതയോടെയും ചുറുചുറുക്കോടെയും പറക്കാൻ ഇവയ്ക്ക് കഴിവുണ്ട്. ചിലപ്പോൾ സമുദ്രങ്ങളിൽ ഉടനീളം കുടിയേറുന്ന കല്ലൻതുമ്പികൾ പലപ്പോഴും വെള്ളത്തിനടുത്താണ് താമസിക്കുന്നത്. പരോക്ഷ ബീജസങ്കലനം, വൈകിയുള്ള ബീജസങ്കലനം, സ്പേം മത്സരം എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്ന സവിശേഷമായതും സങ്കീർണ്ണവുമായ പുനരുൽപാദന രീതി അവയ്ക്ക് ഉണ്ട്. മൺപാത്രങ്ങൾ, പാറ പെയിന്റിംഗുകൾ, പ്രതിമകൾ,
1704:
1658:
1545:
1462:
1606:
1410:
40:
67:
365:
331:തുടങ്ങിയ കലാസൃഷ്ടികളിൽ കല്ലൻതുമ്പികളെ മനുഷ്യ സംസ്കാരത്തിൽ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു. ജപ്പാനിലെയും ചൈനയിലെയും പരമ്പരാഗത വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിൽ ഇവയെ ഉപയോഗിക്കുന്നുണ്ട്. ഇന്തോനേഷ്യയിൽ ഭക്ഷണത്തിനായി പിടിക്കുന്നു. ജപ്പാൻ‌കാരിലെ ധൈര്യം, കരുത്ത്, സന്തോഷം എന്നിവയുടെ പ്രതീകങ്ങളാണ് ഇവ. എന്നാൽ യൂറോപ്യൻ നാടോടിക്കഥകളിൽ ഇവയെ ദുഷിച്ചതായി കണക്കാക്കുന്നു.
263:
1864:
1874:
1853:
809:
2010-ൽ 3012 ഇനം കല്ലൻതുമ്പികൾ അറിയപ്പെട്ടിരുന്നു. ഇവ 11 കുടുംബങ്ങളിലായി 348 ജനുസുളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു. ജൈവ-ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ പ്രദേശങ്ങളിലെ വൈവിധ്യത്തിന്റെ വിതരണം ചുവടെ സംഗ്രഹിച്ചിരിക്കുന്നു (ലോക സംഖ്യകൾ സാധാരണയായി ആകെത്തുകയല്ല. കാരണം ജീവിവർഗങ്ങളിൽ നിരവധി മാറ്റങ്ങൾ സംഭവിക്കുന്നു).
387:
267:
1839:
394:
390:
271:
84:
1859:
1249:
287:
283:
275:
1359:
1245:
1256:പദത്തിന് "അസമമായ" എന്നും πτερόν എന്ന ഗ്രീക്ക് പദത്തിന് "ചിറക്" എന്നുമാണ് അർത്ഥം. കല്ലൻ തുമ്പികളുടെ പിൻചിറകുകൾ മുൻചിറകുകളെ അപേക്ഷിച്ചു വീതി കൂടിയവയാണ് എന്ന് സൂചിപ്പിക്കാനാകണം കല്ലൻ തുമ്പികൾക്ക് Anisoptera എന്ന പേര് നൽകിയത്.
1202:
279:
408:ആധുനിക ഓഡൊനാറ്റയുടെ മുൻ‌ഗാമികളെ പനോഡൊണാറ്റ എന്ന ക്ലേഡിൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. അതിൽ ബേസൽ സൈഗോപ്റ്റെറ (സൂചിത്തുമ്പി), അനിസോപ്റ്റെറ (യഥാർത്ഥ കല്ലൻതുമ്പി) എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. ഇന്ന് ലോകമെമ്പാടും ഏകദേശം 3000 ഇനം ജീവികളുണ്ട്.
1836:
1219:
246:
1253:
1230:). സാർവ്വദേശിയമായി ഇവ ഭൂഖണ്ഡങ്ങളിലെ മിക്ക ചൂടുള്ള പ്രദേശങ്ങളിലും കാണപ്പെടുന്നു. മിക്ക അനീസോപ്റ്റെറ ഇനങ്ങളും ഉഷ്ണമേഖലാ പ്രദേശങ്ങളിലാണ് വസിക്കുന്നത്. മിതശീതോഷ്ണ പ്രദേശങ്ങളിൽ ഇവ വളരെ കുറവാണ്.
347:
1215:കല്ലൻതുമ്പികൾ അമേരിക്കയിലുടനീളം ന്യൂഫൗണ്ട്‌ലാൻഡ് മുതൽ തെക്ക് അർജന്റീനയിലെ ബഹിയ ബ്ലാങ്ക വരെയും യൂറോപ്പിലുടനീളവും മധ്യേഷ്യ, വടക്കേ ആഫ്രിക്ക, മിഡിൽ ഈസ്റ്റ് എന്നിവിടങ്ങളിലും വസിക്കുന്നു.
1205:ഒഴികെയുള്ള എല്ലാ ഭൂഖണ്ഡങ്ങളിലും കല്ലൻതുമ്പികൾ വസിക്കുന്നു. നിയന്ത്രിത വിതരണങ്ങളുള്ള സൂചിത്തുമ്പികൾക്ക് വിപരീതമായി ചില ജനുസുകളും ഇനങ്ങളും ഭൂഖണ്ഡങ്ങളിൽ വ്യാപിക്കുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന്
328:
1375:
1310:
301:
1505:"Phylum Arthropoda von Siebold, 1848 In: Zhang, Z.-Q. (Ed.) Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness"
258:). ഇരിക്കുമ്പോൾ നിവർത്തിപ്പിടിക്കുന്ന ചിറകുകളും ശക്തമായ ശരീരവുമാണ് ഇവയുടെ പ്രത്യേകത. ആഗോളമായി 3000-ൽപ്പരം വ്യത്യസ്ത ഇനങ്ങൾ ഇതുവരെയായി കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്.
66:
1597:
Suhling, F.; Sahlén, G.; Gorb, S.; Kalkman, V.J.; Dijkstra, K-D.B.; van Tol, J. (2015). "Order
Odonata". In Thorp, James; Rogers, D. Christopher (eds.).
1309:
V.J. Kalkman, V. Clausnitzer, K.B. Dijkstra, A.G. Orr, D.R. Paulson, J. van Tol (2008). E. V. Balian, C. Lévêque, H. Segers & K. Martens (ed.).
85:
300:പാറകളിൽ നിന്ന് കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്. ഇവയ്ക്ക് 750 മില്ലീമീറ്റർ (30 ഇഞ്ച്) വരെ ചിറകുകൾ ഉണ്ടായിരുന്നു. ഇതിൽ മൂവായിരത്തോളം ഇനങ്ങളുണ്ട്. മിക്കതും
1353:
1780:
1242:
237:
1680:
401:ചിറകുകൾ തമ്മിലുള്ള നീളം 750 മില്ലീമീറ്ററായിരുന്നു. അവയുടെ ഫോസിൽ റെക്കോർഡ് അവസാനിക്കുന്നത് ഏകദേശം 247 ദശലക്ഷം വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പ്
402:
1747:
1736:
393:ഏറ്റവും പഴയ ഫോസിലുകൾ. ഇതുവരെ ജീവിച്ചിരുന്നതിൽ വച്ച് ഏറ്റവും വലിയ പ്രാണികളെ ഉൾക്കൊള്ളുന്ന ഒരു ഗ്രൂപ്പായിരുന്നു ഇത്. ആദ്യകാല
1239:
1739:
39:
259:
161:
1335:
1537:
1207:
297:
398:
1776:
332:
1379:
379:
352:
1801:
305:
1212:
1000:
890:
642:
501:
427:
192:
182:
1790:
1726:
324:
1812:
316:
1318:
1027:
625:
612:
217:
834:
420:
416:
370:
1563:
839:
829:
824:
336:
1823:
819:
518:
431:
1564:"An updated phylogeny of Anisoptera including formal convergence analysis of morphological characters"
446:
386:കല്ലൻതുമ്പികളും അവയുടെ ബന്ധുക്കളും ഒരു പുരാതന വിഭാഗമാണ്. 325 ദശലക്ഷം വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പുള്ള യൂറോപ്പിലെ
375:
320:
146:
1762:
844:
1772:
1488:
1311:"Freshwater Animal Diversity Assessment - Global diversity of dragonflies (Odonata) in freshwater"
79:
1767:
1562:
Blanke, Alexander; Greve, Carola; Mokso, Rajmund; Beckmann, Felix; Misof, Bernhard (July 2013).
1624:
1700:
1654:
1602:
1541:
1458:
1452:
1427:
1406:
1648:
1578:
1480:
1327:
1290:
1843:
1827:
1816:
1805:
1794:
1751:
1730:
1438:
of the Upper
Carboniferous, whose expanse of wing was somewhere about twenty-seven inches.
974:
745:
435:
357:
187:
1481:
1401:
K.A., Subramanian; K.G., Emiliyamma; R., Babu; C., Radhakrishnan; S.S., Talmale (2018).
1531:
1171:
1144:
718:
439:
227:
1744:
1650:
Dragonfly Genera of the New World: An
Illustrated and Annotated Key to the Anisoptera
293:
1504:
1083:
669:
442:
207:
1757:
1647:
Garrison, Rosser W.; Ellenrieder, Natalia von; Louton, Jerry A. (16 August 2006).
1533:
Dragonflies
Through Binoculars: a field guide to the dragonflies of North America
1114:
1052:
916:
688:
570:
536:
412:
411:അനിസോപ്റ്റെറൻ കുടുംബങ്ങളുടെ ബന്ധം 2013 വരെ പൂർണ്ണമായി പരിഹരിച്ചിട്ടില്ല. എന്നാൽ
339:ഗദ്യത്തിലും ഇവയുടെ തിളക്കമുള്ള നിറങ്ങളും ചടുലമായ പറക്കലും പ്രശംസിക്കപ്പെടുന്നു.
222:
212:
197:
1284:
1831:
1331:
20:
1294:
944:
859:
469:
423:
262:
7 കുടുംബങ്ങളിലായി 53 ജനുസ്സുകളിൽ ഉൾപ്പെടുന്ന 67 ഇനം കല്ലൻ തുമ്പികളാണുള്ളത്.
202:
177:
156:
116:
96:
361:, attained a wingspan of about 680 mm (27 in). Museum of Toulouse
290:(Synthemistidae) എന്നിവയാണ് കേരളത്തിൽ കാണപ്പെടുന്ന കല്ലൻതുമ്പി കുടുംബങ്ങൾ.
1599:
Ecology and general biology. Thorp and Covich's
Freshwater Invertebrates
1582:
849:
309:
136:
126:
106:
1809:
312:ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ നഷ്ടം ലോകമെമ്പാടുമുള്ള കല്ലൻതുമ്പികൾക്ക് ഭീഷണിയാണ്.
1798:
296:വളരെ വലിയ ഇനം പൂർവ്വികരുടെ ഫോസിലുകൾ 325 ദശലക്ഷം വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പ്
1289:(in ഫ്രഞ്ച്). Brussels and Leipzig: C. Muquardt. pp. 1–291 .
364:
346:
1787:
1723:
1820:
1434:
No
Dragonfly at present existing can compare with the immense
1259:മികച്ച വേട്ടക്കാരും പറക്കുന്ന ജീവികളുമായതുകൊണ്ടാകാം ഇംഗ്ലീഷിൽ
449:ഇടവിട്ട വരികൾ പരിഹരിക്കപ്പെടാത്ത ബന്ധങ്ങളെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു:
1432:. CUP Archive. 2018-10-13. p. 324. GGKEY:0Z7A1R071DD.
1263:എന്നു വിളിക്കുന്നത്. ഉറച്ച ശരീരഘടനയുള്ളതുകൊണ്ട് മലയാളത്തിൽ
1763:
Dragonflies and
Damselflies (Odonata) of the United States
1641:
1252:(Zygoptera) എന്നിങ്ങനെ രണ്ടായി തരം തിരിച്ചു. ἄνισος എന്ന
47:
34:
1669:
1403:
Atlas of
Odonata (Insecta) of the Western Ghats, India
1211:വടക്കേ അമേരിക്കയിലും മധ്യ അമേരിക്കയിലും വസിക്കുന്നു.
1376:"World Odonata List (ലോകത്തിലെ തുമ്പികളുടെ പട്ടിക)"
1745:Identification key to dragonflies found in Ireland
1870:ലിബെല്ലൂലിഡേ ജന്തുകുടുംബത്തിൽ ഉൾപ്പെട്ട ജനുസ്സുകൾ
1768:Phaon (Pinhey's Heritage African Odonata Network)
1625:"Featured Creatures: dragonflies and damselflies"
1451:Resh, Vincent H.; Cardé, Ring T. (22 July 2009).
1601:(4 ed.). Academic Press. pp. 893–932.
1846:., from the International Field Guides Database
1218:ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വ്യാപകമായ കല്ലൻതുമ്പി ഇനമാണ്
10:
1591:
1358:: CS1 maint: multiple names: authors list (
1479:Grimaldi, David; Engel, Michael S. (2005).
1445:
23:എന്ന താളിൽ നിന്നും തിരിച്ചുവിട്ടതു പ്രകാരം)
1473:
812:
65:
56:
1679:sfn error: no target: CITEREFPowell1999 (
1556:
438:, ക്ലേഡിന്റെ സിസ്റ്റർ ടാക്സോണുമാണ്. അതിൽ
1487:. Cambridge University Press. pp.
1395:
1276:
13:വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.
1674:
1351:
1368:
9:
1837:list of field guides to dragonflies
617:
608:
601:
594:
587:
562:
493:
486:
461:
454:
419:ആണ്. മറ്റെല്ലാ അനിസോപ്റ്റെറയുടെയും
48:https://ml.wikipedia.org/Anisoptera
403:പെർമിയൻ ട്രയാസിക് വംശനാശത്തൊടെയാണ്
28:
1689:
1617:
304:പ്രദേശങ്ങളിലാണ് കാണപ്പെടുന്നത്.
83:
38:
1695:David V Raju, Kiran CG (2013).
1524:
1497:
1457:. Academic Press. p. 722.
1421:
1374:Martin Schorr; Dennis Paulson.
1303:
1699:. Kottayam: TIES. p. 12.
1405:. Zoological Survey of India.
1286:Monographie des caloptérygines
240:ശക്തരായ തുമ്പികളുടെ വിഭാഗമാണ്
1:
1740:ഓപ്പൺ ഡയറക്റ്ററി പ്രൊജക്റ്റിൽ
1283:Selys-Longchamps, E. (1854).
1786:Photos of dragonflies from
1783:Featured Creatures Web site
1773:Dragonflies and damselflies
399:മെഗാനൂറോപ്സിസ് പെർമിയാനയുടെ
388:കാർബോണിഫെറസ് ഘട്ടത്തിലെതാണ്
1891:
1530:Dunkle, Sidney W. (2000).
1429:The Biology of Dragonflies
1758:British Dragonfly Society
1653:. JHU Press. p. 40.
1623:Bybee, Seth (May 2012) .
1380:University of Puget Sound
1332:10.1007/s10750-007-9029-x
743:
716:
685:
667:
640:
623:
616:
607:
600:
593:
586:
568:
561:
534:
516:
499:
492:
485:
467:
460:
415:ഒഴികെ എല്ലാ കുടുംബങ്ങളും
174:
169:
78:
73:
64:
59:
1483:Evolution of the Insects
319:ഘട്ടത്തിൽ കല്ലൻതുമ്പികൾ
1627:. University of Florida
1538:Oxford University Press
1454:Encyclopedia of Insects
1295:10.5962/bhl.title.60461
306:മിതശീതോഷ്ണ പ്രദേശങ്ങളിൽ
1718:പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ
1267:എന്നും വിളിക്കുന്നു.
860:സൂചിവാലൻ കല്ലൻതുമ്പികൾ
383:
362:
337:എച്ച്. ഇ. ബേറ്റ്സിന്റെ
264:സൂചിവാലൻ കല്ലൻതുമ്പികൾ
1810:America-Dragonfly.net
1571:Systematic Entomology
1503:Zhang, Z.-Q. (2011).
368:
350:
74:Yellow-winged Darter
1799:Africa-dragonfly.net
1724:Tree of Life Odonata
1001:കോർ‌ഡ്യൂലെഗാസ്ട്രിഡേ
355:dragonfly ancestor,
333:ടെന്നീസൺ പ്രഭുവിന്റെ
329:ആർട്ട് നൊവൊ ജ്വല്ലറി
308:ഇവയുടെ ഇനം കുറവാണ്.
80:ശാസ്ത്രീയ വർഗ്ഗീകരണം
1697:കേരളത്തിലെ തുമ്പികൾ
1208:റിയോണെഷ്ന മൾട്ടികളർ
805:വിതരണവും വൈവിധ്യവും
434:സിസ്റ്റർ ടാക്സോണും
421:സിസ്റ്റർ ടാക്സോണാണ്
391:മെഗാനിസൊപ്റ്റെറയുടെ
380:Solnhofen limestone
353:Upper Carboniferous
294:പ്രോട്ടോഡോണാറ്റയിലെ
270:(Chlorogomphidae),
1842:2010-06-03 at the
1826:2018-12-26 at the
1815:2010-12-22 at the
1804:2009-03-29 at the
1793:2010-12-01 at the
1788:Asia-dragonfly.net
1750:2010-11-17 at the
1729:2010-11-21 at the
1583:10.1111/syen.12012
1228:Pantala flavescens
1224:പന്താല ഫ്ലേവ്സെൻസ്
440:സിന്തമിസ്റ്റിഡേയും
384:
363:
1821:Libellulasman.com
1706:978-81-920269-1-6
1660:978-0-8018-8446-7
1547:978-0-19-511268-9
1464:978-0-08-092090-0
1200:
1199:
975:മലമുത്തൻ തുമ്പികൾ
891:ഓസ്ട്രോപെറ്റാലിഡേ
835:അഫ്രോട്രോപ്പിക്കൽ
802:
801:
793:
792:
784:
783:
775:
774:
766:
765:
757:
756:
731:
730:
704:
703:
655:
654:
549:
548:
428:ഓസ്ട്രോപെറ്റാലിഡേ
395:മെഗാന്യൂറോപ്സിസിൽ
374:, Late Jurassic (
310:തണ്ണീർത്തടങ്ങളുടെ
298:അപ്പർ കാർബോണിഫറസ്
268:മലമുത്തൻ തുമ്പികൾ
235:
234:
165:
1882:
1711:
1710:
1692:
1685:
1684:
1672:
1665:
1664:
1644:
1637:
1636:
1634:
1632:
1620:
1613:
1612:
1594:
1587:
1586:
1568:
1559:
1552:
1551:
1527:
1520:
1519:
1509:
1500:
1493:
1492:
1486:
1476:
1469:
1468:
1448:
1441:
1440:
1424:
1417:
1416:
1398:
1391:
1390:
1388:
1386:
1371:
1364:
1363:
1357:
1349:
1347:
1346:
1340:
1334:. Archived from
1315:
1306:
1299:
1298:
1280:
813:
643:Cordulegastridae
618:
609:
602:
595:
588:
563:
502:Austropetaliidae
494:
487:
462:
455:
282:(Libellulidae),
193:Cordulegastridae
183:Austropetaliidae
160:
88:
87:
69:
57:
50:
42:
37:
24:
1890:
1889:
1885:
1884:
1883:
1881:
1880:
1879:
1850:
1849:
1844:Wayback Machine
1828:Wayback Machine
1817:Wayback Machine
1806:Wayback Machine
1795:Wayback Machine
1752:Wayback Machine
1731:Wayback Machine
1720:
1715:
1714:
1707:
1694:
1693:
1688:
1678:
1677:, പുറം. 9.
1673:
1668:
1661:
1646:
1645:
1640:
1630:
1628:
1622:
1621:
1616:
1609:
1596:
1595:
1590:
1566:
1561:
1560:
1555:
1548:
1529:
1528:
1523:
1507:
1502:
1501:
1496:
1478:
1477:
1472:
1465:
1450:
1449:
1444:
1436:Meganeura monyi
1426:
1425:
1420:
1413:
1400:
1399:
1394:
1384:
1382:
1373:
1372:
1367:
1350:
1344:
1342:
1338:
1313:
1308:
1307:
1302:
1282:
1281:
1278:
1273:
1236:
1053:മരതകക്കണ്ണന്മാർ
840:പാലിയാർക്റ്റിക്
807:
746:Chlorogomphidae
452:
358:Meganeura monyi
345:
286:(Macromiidae),
274:(Corduliidae),
272:മരതകക്കണ്ണന്മാർ
188:Chlorogomphidae
159:
82:
53:
52:
51:
46:
44:
35:ഇംഗ്ലീഷ് വിലാസം
33:
26:
25:
18:
15:
14:
7:
5:
1888:
1886:
1878:
1877:
1872:
1867:
1862:
1852:
1851:
1848:
1847:
1834:
1784:
1770:
1765:
1760:
1755:
1742:
1734:
1719:
1716:
1713:
1712:
1705:
1686:
1666:
1659:
1638:
1614:
1607:
1588:
1577:(3): 474–490.
1553:
1546:
1521:
1494:
1470:
1463:
1442:
1418:
1411:
1392:
1365:
1326:(1): 351–363.
1300:
1275:
1274:
1272:
1269:
1265:കല്ലൻ തുമ്പികൾ
1250:സൂചിത്തുമ്പികൾ
1248:(Anisoptera),
1246:കല്ലൻ തുമ്പികൾ
1235:
1232:
1198:
1197:
1194:
1192:
1190:
1187:
1184:
1181:
1178:
1175:
1167:
1166:
1163:
1160:
1158:
1156:
1154:
1151:
1149:
1147:
1145:കോമരത്തുമ്പികൾ
1141:
1140:
1137:
1135:
1132:
1129:
1126:
1123:
1120:
1117:
1115:നീർക്കാവലന്മാർ
1111:
1110:
1107:
1104:
1101:
1098:
1095:
1092:
1089:
1086:
1080:
1079:
1076:
1073:
1070:
1067:
1064:
1061:
1058:
1055:
1049:
1048:
1045:
1043:
1041:
1039:
1037:
1035:
1032:
1030:
1028:നിയോപെറ്റാലിഡേ
1024:
1023:
1020:
1018:
1016:
1013:
1011:
1009:
1006:
1003:
997:
996:
993:
991:
989:
986:
984:
982:
980:
977:
971:
970:
967:
965:
962:
959:
956:
953:
950:
947:
945:കടുവത്തുമ്പികൾ
941:
940:
937:
935:
932:
929:
927:
924:
921:
919:
913:
912:
909:
907:
905:
903:
901:
898:
895:
893:
887:
886:
883:
880:
877:
874:
871:
868:
865:
862:
856:
855:
852:
847:
842:
837:
832:
827:
825:നിയോട്രോപിക്കൽ
822:
817:
806:
803:
800:
799:
795:
794:
791:
790:
786:
785:
782:
781:
777:
776:
773:
772:
768:
767:
764:
763:
759:
758:
755:
754:
750:
749:
742:
738:
737:
733:
732:
729:
728:
724:
723:
719:Synthemistidae
715:
711:
710:
706:
705:
702:
701:
697:
696:
684:
680:
679:
675:
674:
666:
662:
661:
657:
656:
653:
652:
648:
647:
645:(goldenrings)
639:
635:
634:
630:
629:
622:
615:
606:
599:
592:
585:
581:
580:
576:
575:
567:
560:
556:
555:
551:
550:
547:
546:
542:
541:
533:
529:
528:
524:
523:
515:
511:
510:
506:
505:
498:
491:
484:
480:
479:
475:
474:
466:
459:
445:ഉൾപ്പെടുന്നു.
443:ലിബെല്ലുലിഡയും
417:മോണോഫൈലെറ്റിക്
344:
341:
288:കോമരത്തുമ്പികൾ
284:നീർക്കാവലന്മാർ
276:കടുവത്തുമ്പികൾ
242:കല്ലൻ തുമ്പികൾ
233:
232:
231:
230:
228:Synthemistidae
225:
220:
215:
210:
205:
200:
195:
190:
185:
180:
172:
171:
167:
166:
154:
150:
149:
144:
140:
139:
134:
130:
129:
124:
120:
119:
114:
110:
109:
104:
100:
99:
94:
90:
89:
76:
75:
71:
70:
62:
61:
60:കല്ലൻതുമ്പികൾ
45:
31:
30:
29:
27:
21:കല്ലൻ തുമ്പികൾ
17:
16:
12:
11:
8:
6:
4:
3:
2:
1887:
1876:
1875:സജീവ ഫോസിലുകൾ
1873:
1871:
1868:
1866:
1865:കല്ലൻതുമ്പികൾ
1863:
1861:
1858:
1857:
1855:
1845:
1841:
1838:
1835:
1833:
1829:
1825:
1822:
1818:
1814:
1811:
1807:
1803:
1800:
1796:
1792:
1789:
1785:
1782:
1778:
1774:
1771:
1769:
1766:
1764:
1761:
1759:
1756:
1753:
1749:
1746:
1743:
1741:
1738:
1735:
1732:
1728:
1725:
1722:
1721:
1717:
1708:
1702:
1698:
1691:
1687:
1682:
1676:
1671:
1667:
1662:
1656:
1652:
1651:
1643:
1639:
1626:
1619:
1615:
1610:
1608:9780123850263
1604:
1600:
1593:
1589:
1584:
1580:
1576:
1572:
1565:
1558:
1554:
1549:
1543:
1539:
1535:
1534:
1526:
1522:
1517:
1513:
1506:
1499:
1495:
1490:
1485:
1484:
1475:
1471:
1466:
1460:
1456:
1455:
1447:
1443:
1439:
1437:
1431:
1430:
1423:
1419:
1414:
1412:9788181714954
1408:
1404:
1397:
1393:
1381:
1377:
1370:
1366:
1361:
1355:
1341:on 2015-09-06
1337:
1333:
1329:
1325:
1321:
1320:
1319:Hydrobiologia
1312:
1305:
1301:
1296:
1292:
1288:
1287:
1277:
1270:
1268:
1266:
1262:
1261:ഡ്രാഗൺഫ്‌ളൈസ്
1257:
1255:
1251:
1247:
1244:
1241:
1233:
1231:
1229:
1225:
1221:
1216:
1214:
1210:
1209:
1204:
1203:അന്റാർട്ടിക്ക
1195:
1193:
1191:
1188:
1185:
1182:
1179:
1176:
1174:
1173:
1172:ഇൻസേടി സെഡിസ്
1169:
1168:
1164:
1161:
1159:
1157:
1155:
1152:
1150:
1148:
1146:
1143:
1142:
1138:
1136:
1133:
1130:
1127:
1124:
1121:
1118:
1116:
1113:
1112:
1108:
1105:
1102:
1099:
1096:
1093:
1090:
1087:
1085:
1084:നീർമുത്തന്മാർ
1082:
1081:
1077:
1074:
1071:
1068:
1065:
1062:
1059:
1056:
1054:
1051:
1050:
1046:
1044:
1042:
1040:
1038:
1036:
1033:
1031:
1029:
1026:
1025:
1021:
1019:
1017:
1014:
1012:
1010:
1007:
1004:
1002:
999:
998:
994:
992:
990:
987:
985:
983:
981:
978:
976:
973:
972:
968:
966:
963:
960:
957:
954:
951:
948:
946:
943:
942:
938:
936:
933:
930:
928:
925:
922:
920:
918:
915:
914:
910:
908:
906:
904:
902:
899:
896:
894:
892:
889:
888:
884:
881:
878:
875:
872:
869:
866:
863:
861:
858:
857:
853:
851:
848:
846:
843:
841:
838:
836:
833:
831:
830:ഓസ്ട്രേലേഷ്യൻ
828:
826:
823:
821:
818:
815:
814:
811:
804:
797:
796:
788:
787:
779:
778:
770:
769:
761:
760:
752:
751:
748:
747:
740:
739:
735:
734:
726:
725:
722:
721:(tigertails)
720:
713:
712:
708:
707:
699:
698:
695:
693:
690:
682:
681:
677:
676:
673:
671:
664:
663:
659:
658:
650:
649:
646:
644:
637:
636:
632:
631:
628:
627:
626:Neopetaliidae
620:
619:
614:
613:Libelluloidea
611:
610:
604:
603:
597:
596:
590:
589:
583:
582:
578:
577:
574:
572:
565:
564:
558:
557:
553:
552:
544:
543:
540:
539:(petaltails)
538:
531:
530:
526:
525:
522:
520:
513:
512:
508:
507:
504:
503:
496:
495:
489:
488:
482:
481:
477:
476:
473:
471:
464:
463:
457:
456:
453:
450:
448:
447:ക്ലാഡോഗ്രാമിൽ
444:
441:
437:
436:ക്ലോറോഗോംഫിഡെ
433:
429:
425:
422:
418:
414:
409:
406:
404:
400:
396:
392:
389:
381:
377:
373:
372:
367:
360:
359:
354:
349:
342:
340:
338:
334:
330:
326:
322:
321:വേട്ടക്കാരാണ്
318:
313:
311:
307:
303:
299:
295:
291:
289:
285:
281:
280:നീർമുത്തന്മാർ
278:(Gomphidae),
277:
273:
269:
266:(Aeshnidae),
265:
261:
257:
253:
249:
248:
243:
239:
229:
226:
224:
221:
219:
218:Neopetaliidae
216:
214:
211:
209:
206:
204:
201:
199:
196:
194:
191:
189:
186:
184:
181:
179:
176:
175:
173:
168:
163:
158:
155:
152:
151:
148:
145:
142:
141:
138:
135:
132:
131:
128:
125:
122:
121:
118:
115:
112:
111:
108:
105:
102:
101:
98:
95:
92:
91:
86:
81:
77:
72:
68:
63:
58:
55:
49:
43:
41:
36:
22:
1696:
1649:
1629:. Retrieved
1598:
1574:
1570:
1532:
1515:
1511:
1482:
1453:
1435:
1433:
1428:
1402:
1383:. Retrieved
1354:cite journal
1343:. Retrieved
1336:the original
1323:
1317:
1285:
1264:
1260:
1258:
1237:
1227:
1223:
1220:തുലാത്തുമ്പി
1217:
1206:
1201:
1170:
917:പെറ്റാലൂറിഡേ
808:
744:
717:
692:
686:
670:Libellulidae
668:
641:
624:
569:
535:
517:
500:
472:(clubtails)
468:
451:
432:ഈഷ്നോയിഡയുടെ
410:
407:
385:
371:Mesurupetala
369:
356:
314:
292:
255:
251:
247:അനിസോപ്‌റ്ററ
245:
241:
236:
208:Libellulidae
153:Infraorder:
54:
32:
1737:കല്ലൻതുമ്പി
1675:Powell 1999
1631:26 February
694:(emeralds)
689:Corduliidae
672:(skimmers)
573:(cruisers)
571:Macromiidae
537:Petaluridae
458:Anisoptera
256:Dragonflies
223:Petaluridae
213:Macromiidae
198:Corduliidae
1832:Odonata.su
1345:2018-11-27
845:നിയർട്ടിക്
521:(hawkers)
519:Aeshnoidea
397:നിന്നുള്ള
351:The giant
335:കവിതയിലും
252:Anisoptera
238:തുമ്പികളിൽ
157:Anisoptera
143:Suborder:
1854:വർഗ്ഗങ്ങൾ
1518:: 99–103.
1243:തുമ്പികളെ
1234:പദോൽപത്തി
470:Gomphidae
413:കോർഡുലിഡേ
382:, Germany
376:Tithonian
315:ജലത്തിലെ
302:ഉഷ്ണമേഖലാ
260:കേരളത്തിൽ
203:Gomphidae
178:Aeshnidae
170:Families
147:Epiprocta
117:ആർത്രോപോഡ
97:Eukaryota
1860:തുമ്പികൾ
1840:Archived
1824:Archived
1813:Archived
1802:Archived
1791:Archived
1748:Archived
1727:Archived
1254:ഗ്രീക്ക്
820:ഓറിയന്റൽ
816:കുടുംബം
798:
789:
780:
771:
762:
753:
741:
736:
727:
714:
709:
700:
683:
678:
665:
660:
651:
638:
633:
621:
605:
598:
591:
584:
579:
566:
559:
554:
545:
532:
527:
514:
509:
497:
490:
483:
478:
465:
325:നിംപ്‌സ്
113:Phylum:
107:Animalia
103:കിങ്ഡം:
93:Domain:
1775:on the
1512:Zootaxa
1238:1854-ൽ
424:ഗോംഫിഡെ
343:പരിണാമം
137:Odonata
133:Order:
123:Class:
1830:. and
1703:
1657:
1605:
1544:
1461:
1409:
1385:12 Oct
1271:അവലംബം
1240:സെലിസ്
1213:അനക്സ്
854:ആഗോളം
850:പസഫിക്
164:, 1854
127:പ്രാണി
1567:(PDF)
1508:(PDF)
1491:–187.
1339:(PDF)
1314:(PDF)
1222:എന്ന
1109:1037
323:. അവ
162:Selys
1781:IFAS
1701:ISBN
1681:help
1655:ISBN
1633:2015
1603:ISBN
1542:ISBN
1516:3148
1459:ISBN
1407:ISBN
1387:2018
1360:link
1279:↑
1139:125
1078:154
969:980
885:456
317:ലാർവ
1819:.,
1808:.,
1797:.,
1579:doi
1489:175
1328:doi
1324:595
1291:doi
1196:99
1165:46
1103:105
1100:120
1097:251
1094:184
1091:354
1088:192
1022:46
995:47
964:101
961:127
958:152
952:277
949:364
939:10
911:11
867:129
864:149
378:),
250:-
1856::
1779:/
1777:UF
1575:38
1573:.
1569:.
1540:.
1536:.
1514:.
1510:.
1378:.
1356:}}
1352:{{
1322:.
1316:.
1186:15
1183:21
1180:24
1177:37
1153:37
1134:10
1128:37
1125:17
1119:50
1106:31
1075:12
1072:51
1069:18
1063:33
1060:20
1057:23
1047:1
1015:18
1005:23
979:46
955:42
882:13
879:40
876:58
873:44
870:78
691:"
430:,
426:.
405:.
254:-
1754:.
1733:.
1709:.
1690:↑
1683:)
1670:↑
1663:.
1642:↑
1635:.
1618:↑
1611:.
1592:↑
1585:.
1581::
1557:↑
1550:.
1525:↑
1498:↑
1474:↑
1467:.
1446:↑
1422:↑
1415:.
1396:↑
1389:.
1369:↑
1362:)
1348:.
1330::
1304:↑
1297:.
1293::
1226:(
1189:2
1162:9
1131:7
1122:2
1066:6
1034:1
1008:1
988:5
934:2
931:1
926:6
923:1
900:4
897:7
687:"
244:(
19:(
Text is available under the Creative Commons Attribution-ShareAlike License. Additional terms may apply.
